Söz Sanatları Çözümlü Örnek Sorular
Örnek:
Anadolu kelimesinin "Anadolu, hepimize hınç, şüphe ve emniyetsizlikle bakıyordu." cümlesindeki kullanılışına benzer bir kullanım, aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Ankara, bütün Orta Anadolu'ya bir iç kale vazifesini görmüştür.
B) Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.
C) O günlerde Konya'nın yaşadığını ve ne düşündüğünü bilmiyoruz
D) İstanbul'un asıl manzarasını, bir sivil mimari oluşturmuştur.
E) Bursa kadar muayyen bir devrin malı olan bir şehir bilmiyorum.
Çözüm:
C'de "Konya" sözcüğüyle, Konya'da yaşayanlar söylenmek istenmiştir. Soru bölümündeki "Anadolu" sözcüğüde aynı görevde kullanılmıştır. Dolayısıyla mecaz-ı mürsel (ad aktarması) yapılmıştır.
Yanıt C
Örnek:
Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü
Yırtarken çekinerek gecenin kara eli,
Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü
Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarını.
Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Yorgun omuz – sürüklenen ufuklar
B) Gecenin kara eli – yorgun bir gölge
C) Erguvan örtü – bir günün yükü
D) Durgun bir akşam – ağır adımlar
E) Akşamın örtüsü – omzun yükü
Çözüm:
Dörtlükte kişileştiren varlıklar "gölge" ve "gece" dir. Bu kavramlara insan özelliği verilerek teşhis sanatı yapılmıştır.
Yanıt B
Örnek:
Aşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır?
A) Bir ah çeksem dağı taşı eritir
Gözüm yaşı değirmeni yürütür
B) Bu topraklar ecdadımın ocağı
Evim, köyüm hep bu yerin bucağı
C) Ne doğan güne hükmüm geçer
Ne halden anlayan bulunur
D) Derdim çoktur hangisine yanayım
Yine tazelendi yürek yarası
E) Yükseğinde büyük namlı karın var
Alçağında mor sümbüllü bağın var
Çözüm:
A'da, ah çekerek dağın, taşın erimesi; göz yaşının değirmeni yürütmesi mübalağalıdır. Bahsedilen olayların yaşanması imkansızdır.
Yanıt A
Örnek:
Aşağıdaki dizelerin hangisinde dört öğesi de bulunan bir teşbih vardır?
A) Her hatıra bir damla yaş oldukça gözümde
B) Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi
