Geçmişten Geleceğe Türkiye'nin JeopolitiğiTürkiye'nin jeopolitiği Jeopolitik: Devletlerin coğrafi özellikleri ile siyasetleri arasındaki ilişkileri inceleyen bilimdir. Siyasi coğrafyanın önemli bir koludur. Türkiye, bulunduğu coğrafi konum nedeniyle siyasi, ekonomik ve kültürel açıdan dünyanın en önemli ülkelerinden biridir. Bu özelliğini ilk çağlardan bu yana korumakta ve artırarak sürdürmektedir.
ÖRNEK: Bir ülkenin coğrafi konumu, büyüklüğü, şekli, arazi yapısı, iklimi ve doğal kaynaklarının milletlerarası politikada oynadığı rol aşağıdaki bilim dallarından hangisinin oluşmasına neden olmuştur?
A) Tarih B) Jeopolitik C) Coğrafya D) Sosyoloji E) Arkeoloji
1995 ÖSS
ÇÖZÜM: Soru kökündeki tanım jeopolitiğindir.
Yanıt B
Türkiye'nin jeopolitiğini oluşturan unsurlar1. Kıtalara Göre DurumuÜç eski kıtanın birbirine en çok yaklaştığı yerdedir.2. Denizlere Göre DurumuÜç tarafı denizlerle çevrili yarımadalar (Anadolu, Trakya) ülkesidir.3. Önemli Su Yollarına Göre DurumuKaradeniz çevresini, akdeniz çevresine ve okyanuslara bağlayan boğazlara sahiptir.4. Yüzey Şekillerine Göre DurumuDağlık engebeli bir ülkedir ve yükseltisi batıdan doğuya artmaktadır.5. İklim Özelliklerine Göre Durumuİnsan yaşamına en uygun ılıman iklim kuşağında yer alır. Ayrıca iklim çeşitliliği fazladır.6. Su Kaynaklarına Göre DurumuÜç tarafı denizlerle çevrilidir. Ayrıca göl, yeraltı suları ve akarsular açısından zengindir.7. Kültürel ve Sosyal Özelliklerine Göre DurumuAnadolu'da kurulmuş eski uygarlıkların mirasına sahiptir. Günümüzde çağdaş, laik ve demokratik yapısıyla örnek ülkedir.8. Tarım Alanlarına ve Faaliyetlerine Göre DurumuVerimli tarım alanları, zengin su kaynakları ve iklim çeşitliliği ile önemli bir tarım ülkesidir.9. Ulaşım ve Ticaret Yollarına Göre DurumuÜretim ve gereksinimleri farklı doğu ile batıyı, Karadeniz ile Akdeniz çevresini birbirine bağlayan ulaşım ve ticaret yolları üzerinde yer almaktadır.Günümüzde Türkiye'nin Jeopolitik Konumu Balkanlar, Kafkaslar ve Ortadoğu üçgeni arasındadır. Hazar havzası ve Orta Asya petrol ve doğal gazının batıya ulaştırılması için belirlenen yollar üzerindedir.Bölgede barış ve istikrarın sağlanmasına yönelik girişimlerde önemli ağırlığa sahiptir. 1990'lı yıllarda ortaya çıkan köklü ve hızlı değişikliklerNATO içerisinde Türkiye'yi merkezi bir konuma getirmiştir. Bu durum jeostratejik önemini daha da artırmıştır. Türkiye, bulunduğu coğrafi konum nedeniyle birçok farklı ticari, ekonomik, askeri ve siyasi uluslararası kuruluşa üye olmuştur.
